Bugün Yakutistan’ın geniş topraklarının güneyinde adı sonradan Kabarovsk olarak belirlenmiş ayrı bir bölge vardır ve bu bölge geçmişte Yakut – Saka Türklerinin, daha erken dönemlerde ise İskit – Kun Türklerinin uçsuz bucaksız yerleşim yerleri arasındadır. Kabarovsk bölgesinde yer alan kapalı ve açık alan müzelerinde yer alan bulgular, Hakas Türklerinden Yakut Türklerine kadar uzanan ve batıdan doğuya çizilmiş betimsel ve tinsel bir doğrunun eşsiz benzerliklerini taşır. Aslında bu doğru Asya’nın en doğusunda yer alan Yakut Türk kültürünün kıyısında Okyanusa ulaşarak sonlanmaz. Gören gözler ve aydınlanan algılar ile okyanus ötesine kadar uzanır.

Yakut Türklerinin hem bedizlerinde hemde günümüze gelen yapıtlarında kayık – sandal betimlemeleri, tamgalı tören ve süngüş (savaş) yüzlükleri, ongun (totem) çeşitliliği, kumaş ve uçucu tüylerinden baş sargıları ve dahası bir kıtadan bir kıtaya, gidişli gelişli uzanan sonsuz adımlarım göstergelerindendir. Yeni kıta yerlileri ile Türklerin betimsel ve tinsel anlamda buluştuğu en geniş bölgesel doğru; Hakasya, Yakutistan doğrusudur. Bu güçlü kültür, geçmişte kıtalar arası yolculuk yapmış, her göç döneminde birbirinden ayrı yeni kültür ve inanç eğrilerinin de dip kültürlerini oluşturmuş ve yer yer birbirleriyle de buluşmuşlardır.

• Kürşad BAYTOK