Etiketler
altayhan, ay, çolpan, bakırsokum, dünya, erdenay, erendiz, güneş, gezegen, jüpiter, kızıl gezegen, mars, merkür, neptün, satürn, sekendiz, talayhan, türkçe, uranüs, venüs, yertinç
Vâr oluştan bu yana, tüm kişioğlunuñ (insanoğlunuñ) ilgisiñi çekmiştir gökyüzü. Eski kişiler de gökyüzünde erişilmez olan dahası kimi oğur (zaman) tapındıkları bu nesnelere adlar takmışlardır. Öyle ki, “güneş, ay, yıldız” gibi bir takım gök nesneleriniñ adları töz (temel) sözcükler olarak taplanır (kabūl edilir).
Eski Türkler de öbür uluslar gibi gözle görülebilen gök nesneleriñi adlandırmıştır. Bu adlandırmada ilgimizi çeken “-dXz” ekiniñ kullanılıyor olmasıdır. Bu ek “parlaklık” durumuñu belirtir. Günümüzde yaşamakta olan “yıldız, yaldız, gündüz” gibi sözcükler örnek verilebilir.
Çolpan : Venüs gezegeniñ adıdır.
Yertinç : Üzerinde yaşadığımız gezegeniñ adıdır. Dünya için bir de “ajun / acun” sözcüğü olduğu bilinmektedir. Ançıp “acun”, Soğutça kökenli bir sözcüktür.
Bakırsokum : Mars gezegeniñ adıdır. Marsıñ kızıl görünümünden ötürü böyle adlandırılmıştır. Günümüzde de “Kızıl Gezegen” diye sıkça anılmaktadır.
Erendiz : Jüpiter gezegeniñ adıdır.
Sekendiz : Satürn gezegeniñ adıdır.
https://onturk.wordpress.com/2011/03/08/oz-turkce-gezegen-adlari/
Sekiz gezegenden beşiniñ adınıñ Türkçe karşılığı olduğuñu bilmek güzel bir duygu. O günüñ koşullarına göre gördükleriñi adlandırmışlar. Bugün bilimsel verileriñ artması ile çıplak gözle görülemeyen gezegenleri dahası birçok gök nesnesiñi görebiliyoruz. Öyle ise yapmamız gereken bunları adlandırmaktır.
Öneriler
Günümüzde geçerli olan gezegen adlandırmaları incelendiğinde çok ilginç bir neñ (şey) ortaya çıkıyor. Sanıldığı gibi âhım şâhım olmayan bu sözcükler, bilimsellikten öte bir dayatmadır. Kendi söylenbilimleriñi (mitolojileriñi) kullanarak oluşturmuşlar. “Çiviyi çivi söker” diyip, bu yolla bir iki öneri yapalım.
Erdenay > Merkür
Roma söylenbilimiñde çav (haber) tañrısınıñ adı Merkür’dür. Yunan söylenbilimiñdeki Hermes ile eşdeğerdir. Bu öbür tañrılarıñ eñ hızlısı ulayı (ve) eñ kurnazıdır. Bilindiği üzre, bizde vâr oluştan beri tek Tañrı inançı olduğundan bu söylenbilimlere ayak uyduramayacağız. Ançıp (ama) bizim de tinlerimiz (ruhlarımız) vâr. “Kötülük tini, iyilik tini” gibi. Merkür için önerimiz; Erdenay’dır.
Erdenay; Sibirya Türklerinde, Tañrı’nıñ kişilere bildirmek istedikleri iyi kararları ileten tindir; Cebrail gibi.
Altayhan > Uranüs
Yunan söylenbilimiñde tañrılarıñ atasıdır. Biz yiñe bir tin (ruh) önerisiñde bulunacağız. Altay dağlarınıñ çelebisi (efendisi) olan “Altayhan”. Altay dağlarınıñ doruğuñda (zirvesiñde) oturduğuna inanılan çok güçlü bir tin (ruh).
Talayhan > Neptün
Romalılarıñ deñiz tañrısıdır. Bizim de yiñe bu iş ile uğraşan bir tinimiz var; Talayhan.
Talay, öz Türkçe okyanus demek.
Sonuç olarak gezegen adlarımız;
Erdenay : Merkür
Çolpan : Venüs
Yertinç : Dünya
Kızıldız : Mars
Erendiz : Jüpiter
Sekendiz : Satürn
Altayhan : Uranüs
Talayhan : Neptün
Sn. Gökbey ULUÇ
Kaynak : http://turkcesivarken.com/oz-turkce-gezegen-adlari/
güzel paylaşaım…Tam olarak kaynak belirtebilir misiniz… Kaşgarlı mı?
Makale de geçen ve hali hazırda bilinen gezegen isimleri Divân-ı Lügât’it Türk den alınmadır. Bu bir makaledir ve yazarın Türkçe olarak isim almamış gezegenlere verdiği isimler birer “önermedir”. Bu önermeleri sizde yapabilirsiniz. Bunun yanında hem Yertinç (Yir) hemde Acun; “dünya ve yeryüzü” manasına gelir.
http://turkcesivarken.com/oz-turkce-gezegen-adlari/
Kaynak bağlantı konu içinde verilmişti. Kaynak vermeye özen gösteriyoruz. Teşekkürler.
Turkler, sizin belirttiginiz gibi baslangictan beri tek tanrili dine tabi degildir. hele ki varolustan beri diye belirtmeniz insanlarin yanlis yonlendirilmesine sebep olacaktir. Lutfen duzeltin
Yazının sahibi Sn. Gökbey ULUÇ dur. Kendisi ile iletişime geçip konu ile ilgili görüşebilirsiniz. Bu yerlikte yazı bir alıntı olarak yer almaktadır ve yazının altında kaynak yerlik ile yazar adı verilmiştir. Hiç kimsenin “doğrusu budur, düzeltin” demesi ile de yazı düzeltilmez yada değiştirilmez bunun yanında. Konuya tek vakıf olanın ve bilenin kendiniz olduğunu düşünmekte bir hastalıktır. Düzeltin dediğiniz konu hakkında yüzlerce farklı tarih ve araştırmacıdan onlarca farklı tez vardır. Tezler arasından birini seçip “doğrusu budur benim istediğim ve inandığım tez gerçek kabul edilsin ve düzeltilsin” demek çok sığ ri düşüncedir. Bugün bu yazıyı yayınlarız, yarın farklı bir tezi yayınlarız. Kimsenin makalesi isteğe göre ve siparişe göre değiştirilmez. Yazar ile temasa geçebilirsiniz.
Verdiginiz cevabin alakasizliginin frkinda olmanizi dilerim. Gercek olan sey kimsenin mali degildir. Turkler de muslumanliga kadar hic bir zaman tek tanri inancina sahip olmamislardir. Yani bu benim gercegim degil, alinti yapilan yazi her neyse yanlistir. Tarihte tek tanrili inanclar yahudilikle cikar ki, Turklerin cok daha eski bi kavim oldugu ortadadir. Bunda onlarca tez yurutulecek bir durum soz konusu degil.
Thomson Orkun Yazıtlarını araştırdığında ilk okuduğu kelime Tengri (Tanrı) olmuştur. Bu kelime yazıtlarda o kadar bol geçmektedir ki; bu kelimeyi çözmesi geri kalanı bir çorap söküğü gibi getirmiştir. İkinci en çok kullanılan kelime ise Türük (Türk) dür. Tengri burada bir özel isimdir. Yani Türk Tanrısının, Gök Tanrının bir ismidir. Daha sonra dilimize Tanrı olarak girmiş ve her yaratıcıya Tanrı der olmuşuz. Ama Tanrı Türk tanrısıdır ve Türkçedir. Orkun yazıtlarının tamamında “bir ikinci ilah adı daha geçmez” Sadece Tengri vardır. Türük Bil (GökTürk) Devletinin tüm kaynaklarında sadece ve sadece Tek Tanrı vardır. Bir ikincisi yer almaz. Eğer siz Türk kültlerini ve Türkün kutsal kabul ettiği herşeyi de Tanrı olarak görüyorsanız bu da sizin ve sizin gibi düşünebilen araştırmacıların görüşüdür. ÖnTürk tarihinde ise Türkler Güneş Tanrıdan (Güneş Ana) tutunda, Yer altı ile yer üstüne kadar bir çok Tanrıya inanmışlardır. Bu inanış 2bin sene değil binlerce sene evvelki kadim inançlardır. Ama İslamiyet ten evvel ki son inanç “en az bin sene boyunca Tengrizm” dir. Çok eski Türk inançları ise günümüze Güneş kültü, Ateş – Alev kültü ve bir çok hayvan kültleri ile gelmiştir. Bu nedenle Türkler İslamiyetten evvel hiç Tek Tanrılı bir inanca sahip olmadılar demek çok hatalı. Orkun haricinde daha bir çok yazıtlarda genelde dinsel içerik ihtiva etmektedir ve Tengriden şifa isteme, iyilik isteme yazılarıdır. Neredeyse her iki cümlede bir Tengri sözünü kullanan insanların; ağızlarına bizden bile daha fazla Tanrı adını almaları, sanırım dinsel inancın onların hayatlarında ne kadar büyük bir yer ettiğinin de göstergesidir. Herhal de yobazlar bile ağızlarına bu kadar çok “Allah” adını almazlar? Bu nedenle Tüm Türkleri İslamiyet öncesinde “her daim” çok tanrılı göstermekte yanlıştır, “her daim” Tanrısız göstermekte yanlıştır.
1.merkür
2.venüs
3.dünya
4.mars
5.jüpüter
6.saturn
7.uranüs
8.neptün
9.tiamat
10.plüton
11.mercury
12.earth
Lütfen
Bu E-Kitabı Tüm Tanıdıklarınıza E-Mail İle Gönderin!
Sosyal Sitelerde ve Forumlarda Paylaşın!
Çok Fazla Sayıda Kişiye Ulaşmasını Sağlayın!
ÖZ KÜLTÜRÜMÜZÜN TERİMLERLE YANSIMASI
ALTERNATİF GEZEGEN, TAKIMYILDIZ, GÜN VE AY ADLARI…
BURADAN İNDİRİN!:
http://s2.dosya.tc/upload/MeWFqz/OZTURKCE.pdf.html
http://s2.dosya.tc/upload/MeWFqz/OZTURKCE.rar.html
http://s2.dosya.tc/upload/MeWFqz/OZTURKCE.docx.html
LÜTFEN TÜM TANIDIKLARINIZLA PAYLAŞIN!
ÖZTÜRKÇE
TERİMLER SÖZLÜĞÜ
BAŞLARKEN
Bu çalışma, en yaygın gündelik kullanım alanlarının ve bilim dallarının içerdiği terimlerin Türkçe karşılıklarını anlaşılır ve uygulanabilir bir biçimde derlemeyi amaçlamaktadır. Yıllar süren kişisel derleme çalışmalarından ve tamamen geleneksel kaynaklardan yararlanılarak ortaya çıkan bu küçük eser, kolaylık sağlaması bakımından tablolar halinde düzenlenmiştir. Orta Asya kökenli kelimeler, diğer Türk lehçe ve şiveleri, Asya Türk Devletlerinin resmi dilleri ve Anadolu halk ağzı titizlikle incelenmiş ve kullanım kolaylığı ile terimsel nitelik taşıma ölçütlerine göre toplanarak sınıflandırılmışlardır. Ancak buradaki amaç derleme yapmaktan ziyade pratik kullanım olduğu için hangi sözcüğün nereden kaynaklandığı veya anlamının ne olduğu çok gerekmedikçe uzun uzun anlatılmamıştır. Oluşan tablolardaki az sayıdaki boşluk ise yine çeşitli kriterlere göre oluşturulan veya anlamı kaydırılan kelimelerle doldurulmuştur. Fakat bunlar çok az sayıdadır. Yine de halk düşünüşü ve söyleyişine uygun olmaları için en üst düzey gayret gösterilmiştir. Sözü çok fazla uzatmadan, genel olarak tüm özleştirme denemeleri özel olarak ise bu çalışma için öne sürülebilecek karşıt görüşlere ve bunların kısaca yanıtlarına değinmek bazı soruları yanıtlamak açısından yararlı olacaktır. Öz Türkçe sözcüklerin üretilmesine veya terimlerin kullanılmasına ilişkin temel sorunları şu başlıklar altında toplayabiliriz.
1. Üretilen kelimelerin veya yerleştirilmeye çalışılan terimlerin yapay olması.
AÇIKLAMA-1: Herşeyden önce tüm sözcüklerin yapay olduğu iddiası geçerli değildir. Derleme çalışmaları halk kültüründe zaten var olan sözcükleri, taşıdığı anlam bakımından olduğu gibi korumayı veya bazen anlam kaydırmalarıyla kullanımlarını yaygınlaştırmayı ve çoğu zaman da sonuç olarak terim niteliğinde kullanmayı amaçlar. Gerçekten de bu çalışmada elden geldiğince yeni sözcük üretilmesi yoluna gidilmemiştir. Aksine halk ağzında kullanılan öğeler bir araya getirilmeye çalışılmıştır. Üretilen kısıtlı sayıdaki yeni sözcük ise söyleyiş kolaylığı esas alınarak ve halk düşünüşü temelinde mantıksal olarak ortaya çıkartılmıştır. Üstelik geçmişte yapay olarak üretilen pek çok kelime bugün yerleşmiştir ve kullanımı kabul görmüştür. Tek bir örnek vermek gerekirse “olanak” sözcüğünde olduğu gibi… Yapay olarak üretilen bu sözcük günümüzde karşılığı olarak önerildiği “imkan” sözcüğünden daha fazla yaygın biçimde kullanılmaktadır.
2. Üretilen veya derlenen sözcüklerin gülünç olması veya öyle algılanması.
AÇIKLAMA-2: Kimi zaman bazı sözcüklerin gülünç bulunması iki nedene dayalıdır. İlk olarak, tamamen yeni olan veya ilk defa duyulan bir sözcüğün kulağa yabancı gelmesi nedeniyle önyargılı yaklaşılması en temel sorundur. Ancak bu önyargı zamanla yok olabilmektedir, önemli olan sözcüğün kolay kullanılabilir olmasıdır. Örneğin “olanak, olasılık” gibi kelimeler ilk üretildiklerinde alay konusu yapılmışlardır, ancak günümüzde bilimsel tabirler olarak yerleşen bu terimleri hemen herkes kullanmaktadır. İkinci neden ise üretilen kelimenin halk ağzının yerleşik kullanım ahengine veya kolaylığına aykırı olması önemli bir gerekçedir. Gerçekten de bu sözcükler ne yapılırsa yapılsın yerleşik olarak kullanılamazlar ve sözlüklerin içinde yitip giderler. Ancak yine de bilinmesi gereken diğer husus şudur ki, bazı sözcüklerin geldiği dillerdeki anlamları hiç de daha az gülünç ve daha az uydurma değildir. Örneğin “Televizyon” sözcüğü Latin kökenli dillerden birebir çeviri ile ifade edersek “Tele+Vision=Uzak+Görüntü” demektir. Üstelik yerleşik olduğu için savunulan pek çok sözcük bizim kültürümüzden tamamen uzaktır ve hiçbir geleneksel dayanağı yoktur. Örneğin “Mart” kelimesi Latin Savaş Tanrısı “Mars”ın adından gelir. Aynı durum pek çok Farsça ve Arapça kökenli kelime için de geçerlidir. Bunlara benzer binlerce örnek verilebilir.
3. Üretilen veya kullanımı yaygınlaştırılan kelimelerin Çoktanrılı ve/veya İlkel dönemlere ait olması.
AÇIKLAMA-3: Bu iddia doğru olmakla birlikte, günümüzde hemen her kültür için geçerli bir durumdur. Mesela gezegen adlarının tamamı için bu esas geçerlidir. Örneğin “Jüpiter” Roma mitolojisinin Baş-Tanrısıdır. İngilizcedeki gün adlarının her biri Cermen kökenli bir tanrının adından gelir. Mesela “Thursday” sözcüğü” Thor’s Day=Yıldırım Tanrısı’nın Günü” demektir. Ancak bunlar Pagan veya Putperest bir yaklaşımı benimsemek anlamına gelmez. Mitoloji kahramanlarının sembolik yansıması olarak ele almak daha doğru olacaktır.
Her alandaki alternatif öneriler farklı Türk topluluklarında/uluslarında uygulandığında hepsi de korunarak varlığını devam ettirebilecektir. Bu çalışma bir örnek niteliğinde olup geliştirilmeye açıktır, yeter ki benimsenebilir terimler türetilebilsin. Diğer alanlardaki çalışmalar eklendikçe kitapçık genişleyecektir.
Öğr.Gör. Cengiz Kurt
SÜRENGE
SÜRENGE
No. Ayın (Ay) Nitel Araçlı İşlevsel Andıklı Süre
1 Süre
2 Süre
3 Dönenge
(Sürem)
1 Nisan AÇAR AÇAN KÖTEN DİKİM KÖKEK 31 31 30* CAY
(KÖKEY)
2 Mayıs KIRÇAN KANDIK SABAN SAÇIM KORAN 31 31 31
3 Haziran UĞRAŞ ISIK KOSAK KIRKIM BUĞU 31 31 31
4 Temmuz BİÇEN TOZARAN ORAK BİÇİM KULCA 31 31 31 YAZ
5 Ağustos BOZAR BOZARAN DİREN DERİM TEKE 31 31 31
6 Eylül SÖKEN KISIK DÖVEN VERİM OĞNA 30* 30 31
7 Teşrin-i Evvel BUDAN KOÇAN TAPAN EKİM SIĞIN 30 30 30 GÜZ
(GÜZEY)
8 Teşrin-i Sani KARAŞ BALAĞAN DİBEK SÖKÜM KOÇKAR 30 30 30
9 Kanun-i Evvel KIRLAŞ ARALIK KAZAN KATIM ELİK 30 30 30
10 Kanun-i Sani BUĞAN ÇAĞAN OCAK SAĞIM GEYİK 30 30 30 KIŞ
11 Şubat AKPAN GÜCÜK KİRMEN ÜSÜM ARKAR 30 30 30
12 Mart YELEN TULUĞAN KÜLEK SÜRÜM TOYGAR 30 30* 30
AÇIKLAMA: İklimsel
Değişiklikler Tarım Araçları Kırsal İşlemler Hayvan Adları *: 4 yılda bir 31 gün çeker.
Birinci ayın birinci günü günümüz takvimiyle 21 Mart’tır.
Ayların süreleri mevsimlerin bilimsel toplam sürelerine göre düzenlenmiştir.
GÜNEĞİ (YEDEĞİ)
No. Gün Yöresel Öz-Türkçe 1 Öz-Türkçe 2
1 Cumartesi GİREĞİ BAŞGÜN GİREGÜN
2 Pazar DİREĞİ DERGÜN DİREGÜN
3 Pazartesi GEÇEĞİ ODGÜN GÜRGEGÜN
4 Salı ORTAĞI ORGÜN BARASGÜN
5 Çarşamba UĞRAĞI YEYGÜN İNEGÜN
6 Perşembe GİDEĞİ ARAGÜN TOZAGÜN
7 Cuma TOPLAĞI ELGÜN BAYRIGÜN
Not: Yalnızca halk kültüründeki mantığın anlaşılabilmesi için günler bu sırayla dizilmiştir.
İslami geleneğe göre hafta tatili Çarşamba öğleden sonra başlar, Cuma öğleden sonra biter (Toplamda yine 2 gün eder). Zannedildiğinin aksine İslam geleneğinde Cuma tam gün tatil değildir. Ancak tam gün tatil yalnızca Perşembe’dir. Bu nedenle Perşembe için geçmişte halk ağzında Aragün veya Gideği denilmiştir. Yine aynı şekilde Cumartesi için Gireği veya Başgün denilmesi de bu nedenledir.
YIL SÜRENGESİ (12 ANDIKLI SÜRENGE)
No. Eski-1 (Anlamı) Eski-2 (Anlamı) Yeni
1 Sıçkan (Fare) Sıçgan (Fare) SIÇAN
2 Ut (Öküz) Buğa (Boğa) BOĞA
3 Pars (Leopar) Bars (Leopar) PARS
4 Tavışkan (Tavşan) Koyan (Tavşan) TAVŞAN
5 Lu* (Ejder) Bal (Balık) BALIK
6 Çılan (Yılan) Yılan (Yılan) YILAN
7 At (At) Yunt (At) AT
8 Koy (Koyun) Koçkar (Koç) KOYUN
9 Biçin (Maymun) Meçin (Maymun) BİÇİN
10 Tagaku (Tavuk) Toğ (Tavuk) TAVUK
11 İt (Köpek) Köpek (Köpek) KÖPEK
12 Tonguz (Domuz) Tonuz (Domuz) DOMUZ
*Lu: Ejder yerine Nek (Timsah) kullanıldığı da olur.
Her hayvan bir yılı gösterir. Örneğin; “Pars Yılı” gibi. Her yılın o hayvanın özelliklerine göre şekillendiğine inanılır. Örneğin Maymun yılında eğlence ve hilenin artacağı inanışı vardır.
(ÇAĞ: 12×5=60) şeklindeki dönemler halindedir. Bu rakam ortalama insan ömrüdür.
Türk Takvimi Mete Han’ın tahta çıkış tarihi olan M.Ö. 209’da başlar.
GÜN
Oğur Öyün Türkçe-1 Türkçe-2 Bölüm
06.00 Sabah ERTE KÜNE (GÜNDÜZ)
KÜN
Kuşluk BİRİNDİ (BİRİNÇ) KALKSI
12.00 Öğle ÖĞLE
İkindi İKİNDİ (İKİNÇ)
18.00 Akşam BİTE TÜNE (DÜNDÜZ)
TÜN
Yatsı ÜÇÜNDÜ (ÜÇÜNÇ) YATSI
24.00 Leyl GECE
Teheccüd DÖRDÜNDÜ (DÖRTÜNÇ)
Yönler: GÜNEY, TÜNEY, DOĞU, BATI
ÖT (BİLLE)
No. Bille Türkçe Çevrim Kısaltma
1 Saat OĞUR Or.
2 Dakika OĞRAK 60 Or. Ok.
3 Saniye OĞURDAK 60 Ok. (3600 Or.) Od.
4 Salise OĞURÇAK 60 Od. (3600 Ok.) Oç.
6 An OĞ Oğ.
Güngen / Ödçek: Saat (Zamanı ölçen aygıt)
GÖKBİLİM
Dişil öğeler de tıpkı eril öğelerle aynı sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Örneğin dişil özellikte olan Umay için de Han sıfatı kullanılmıştır (Umay Han). Çünkü Türkçe’de sözcüklerin dişil farklılaşması yoktur. Bu tür farklılaşma bulunan sözcükler yabancı dillerden gelmedir. Örneğin Kral-Kraliçe, Prens-Prenses gibi… Türkçe’de ise bir Boy’un başında bulunan kişi “Han” sıfatı taşır. İster dişi ister erkek olsun.
KURAL-1: Tekil gökcisimlerine (yıldız, gezegen gibi) Türk söylence kahramanlarının ve tanrılarının adları ile Türk Boy’larının adları verilir.
KURAL-2: Çoklu gökcisimlerine (takımyıldız gibi) Türk kültürüne ait tarımsal ve göçebe unsurların ve hayvanların adları verilir.
GEZEGENLER
Gezegen Öz-Türkçe Öz-Türkçe Geleneksel Söylencesel Uydu
1 Merkür KONUŞUK TİLEK ARANDIZ – ARANTIR AYIĞHAN (AYIKHAN) –
2 Venüs SEVİT ÇOLPAN SEVİNDİZ – SEVİNTİR UMAYHAN (OMAYHAN) –
3 Dünya YERTİNÇ YERİNDİZ – YERİNTİR 1
4 Mars SAKIT KÜRÜT KIZANDIZ – KIZANTIR KAYRAHAN 2
5 Jüpiter ÖNGEY ONGAY ERENDİZ – ERENTİR ÜLGENHAN (ÜLKENHAN) 63 (4)
6 Satürn SEĞMEN BULGAY SEKENDİZ – SEKENTİR OĞUZHAN 60
7 Uranüs OZAN ALPAN SAĞINDIZ – SAĞINTIR ERLİKHAN (ERLEGHAN) 27 (5)
8 Neptün KÖÇMEN YÖRÜK ESENDİZ – ESENTİR ALTANHAN (ALTAYHAN) 13
Kelime sonlarındaki Han ekleri ayrılabilir veya kaldırılabilir.
Parantez içlerindeki rakamlar büyük uydu sayısı, diğerleri ise toplam uydu sayılardır.
En sağ sütunda Oğuz Han hariç, hepsi Türk Tanrılarının adlarıdır. Oğuz Han, Tanrı değildir.
GEZENÇELER
Gezegençe Türkçe Uydu
1-A Plüton TALAYHAN (DALAYHAN) 2
1-B Charon YAYIKHAN (CAYIKHAN)
2 Ceres ZADAHAN (YADAHAN) –
3 Eris ANDARHAN –
4 Haumea USANHAN –
5 Makemake KÜBEYHAN –
Son bulgulara göre Talayhan ve Yayıkhan birbirinin etrafında dönen iki gökcismidir.
Talayhan ve Yayıkhan’ın da etrafında dönen ortak iki uyduları vardır.
İsimlerin sonundaki HAN kaldırılabilir ve TOYUN eklenebilir (Bunçak Toyun gibi).
Hepsi Türk Tanrılarının adlarıdır.
KAYRAHAN UYDULARI
1 Deimos BUNÇAK (BUNCAK)
2 Phobos BUSUL (BUZUL)
2 uydu, Kayra Han’ın sarayına giden yolu bekleyen 2 bekçisinin adıdır.
İsimlerin sonuna TOYUN eklenebilir (Bunçak Toyun gibi).
ÜLGENHAN UYDULARI
1 Io KARŞIT
2 Europa PURA (BURA)
3 Ganymede BURÇA
4 Callisto YAŞIL
5 Amalthea KANIM
6 Himalia BAKTI
7 Elara KARGUŞ
63 uydunun ilk 7 tanesinin adı Ülgenhan’ın oğullarının adıdır (AK ERLER).
Diğer 7 tanesine ise tespit edilerek 7 kızının adı verilir (AK KIZLAR).
Geri kalanlar ise 7’şer olarak sınıflandırılarak İyicil ruhların (iyelerin) adları verilir.
İsimlerin sonuna TOYUN eklenebilir (Pura Toyun gibi).
ERLEGHAN UYDULARI
1 Miranda KARAŞ
2 Umbriel MATIR (BATIR)
3 Ariel ŞINGAY (ÇINGAY)
4 Oberon KÖMÜR
5 Titania BADIŞ
6 Cordelia YABAŞ
7 Ophelia TEMİR (TEMÜR)
8 Bianca UÇAR
9 Cressida KEREY
27 uydunun ilk 9 tanesinin adı Erlikhan’ın oğullarının adıdır (KARA ERLER).
Diğer 9 tanesine ise tespit edilerek 9 kızının adı verilir (KARA KIZLAR).
Geri kalan 9 tanesine ise 9 kötü ruhun (iyenin) adları verilir.
İsimlerin sonuna TOYUN eklenebilir (Kerey Toyun gibi).
ALTANHAN UYDULARI
No. Uydu Korkut Ata Türk Devleti
1 Triton KORKUT SÜMER
2 Nereid BOĞAÇ ETRÜSK
3 Proteus BURLA HUN
4 Naiad BEYREK TABGAÇ
5 Thalassa URUZ GÖKTÜRK
6 Despina DUMRUL UYGUR
7 Galatea SELCEN TÜRGEŞ
8 Larissa YEĞENEK SABAR
9 Fairy1 BASAT AVAR
10 Fairy2 EMREN KUMAN
11 Fairy3 SEĞREK PEÇENEK
12 Fairy4 KAZAN OĞUR
13 Fairy5 GÖNE HAZAR
13 uyduya tarihteki 13 Türk Devletinin adı verilebilir.
Kişi (Çağatay vs.) veya Hanedan (Selçuklu vs.) şeklindeki Devlet adları tercih edilmemiştir.
Diğer bir seçenek olarak Dede Korkut kitabına istinaden Korkut Ata’nın adı ve 12 öyküsünü temsil eden bir kahramanın ismi verilebilir.
TALAYHAN-YAYIKHAN UYDULARI
1 Nix ABRA
2 Hydra YUTPA
2 uydu, yeraltındaki okyanusta yaşayan 2 ejderhanın adıdır.
OĞUZHAN UYDULARI
1 Mimas KAYI BOZOKLAR
2 Enceladus BAYAT
3 Tethys ALKALI
4 Dione KARALI
5 Rhea YAZIR
6 Titan YIPAR
7 Hyperion DODURGA
8 Iapetus DÖĞER
9 Phoebe AVŞAR
10 Janus KIZIK
11 Epimetheus BEKTİLİ
12 Helene KARKIN
13 Telesto BAYUNDUR ÜÇOKLAR
14 Calypso BECENE
15 Atlas ÇAVULDUR
16 Prometheus ÇEPNİ
17 Pandora SALGUR
18 Pan EYMÜR
19 Ymir ALAYUNT
20 Paaliaq ÜREĞİR
21 Tarvos İĞDİR
22 Ijiraq BÜĞDÜZ
23 Suttungr YIVA
24 Kiviuq KINIK
25 Mundilfari SORKI BAŞOKLAR
26 Albiorix LALA
27 Skathi SAKLAB
28 Erriapo MURDAŞAY
29 Siarnaq TURUMÇI
30 Thrymir KARAÇIK
31 Narvi KAZIĞURT
32 Methone KANGA
33 Pallene KALAÇ
34 Polydeuces TEKEN
35 Daphnus KARLUK
36 Aegir KIPÇAK
60 uydunun adları Türk Boylarının adlarından oluşur.
Tabloda yer almayan 24 uyduya da Öz-Türkçe boy adları verilir.
Boy adları 12’şer olarak sınıflandırılır ve –ok ile biten Bölük adları verilir.
İÇ UZATAŞLAR
1 Uzataş Öz-Türkçe
2 Pallas SUYLA
3 Juno TATAY (TATA)
4 Vesta AYNA (AYINA)
5 Astraea OKTO
6 Hebe ERDENEY
7 Iris ÖZEN (ÖSEN)
8 Flora SATILAY
9 Metis ERKLİĞ
10 Hygiea CEDEY (YEDEY)
11 Parhenope SABIRAY (SABARAY)
12 Victoria KATAY
13 Egeria ORANGAY
14 Irene ANCASIN
15 Eunomia İRLE
16 Bellona AYZIT (AYIĞSIT)
17 Leukothea TOYAR
18 Fides GAŞIT (KAŞIT)
KULLANILABİLECEK DİĞER TANRI ADLARI:
OYMON, OYSUL, SUVOLTA, TAYÇI, GÖLPÖN, KAMBAR, ARAH, TARILAY, ALAS
İsimlerin sonuna TOYUN eklenebilir (Tatay Toyun gibi).
Hepsi Türk tanrılarının adlarıdır.
Diğer Uzataşlara da Türk tanrılarının adları verilir.
Tamamı Mars ve Jüpiter arasında yer alırlar.
DIŞ UZATAŞLAR
Uzataş Türkçe
1 Varuna GILGAMIŞ
2 Orcus ALPAMIŞ
3 Sedna BULCA
4 Ixion ALINCA
5 Quaoar ALAŞ
6 Truvalılar ARGIŞ
İsimlerin sonuna HAN eklenebilir (Bulca Han gibi).
ARGIŞ hariç hepsi Türk söylence kahramanlarının adlarıdır. (ARGIŞ: Kervan)
Diğer Uzataşlara da Türk söylence kahramanlarının adları verilir.
Tamamı Neptün sonrasında yer alırlar.
KÜMEÇLER
Kümeç Ad-1 Ad-2 Geleneksel
Süreyya ÜLKER TOPÇALAR MEÇİN
Praesepe ARIKOVANI KOVAN KOVAN
Wildduck ÖRDEK TOPAÇ TOPAÇ
Kümeçler ayrı olarak sınıflandırılmaları gereken yıldız kümeleridir.
Bu tabloda en çok bilinen kümeçler sadece örnek olarak verilmiştir.
Diğer kümeçler için Messier Kataloğu taranmalıdır.
TAKIMYILDIZLAR
Takımyıldız Uyarlama Özgün Geleneksel
1 Andromeda Gelin Elik Kulca
2 Antlia Körük Çömlek Külek
3 Apus Kırlangıç Çekiç Bayra
4 * Aquarius Saka Kova Könek
5 Aquila Kartal Toğrul Bürküt
6 Ara Sunak Ülek Ülek
7 Argo (a+b+c) Gemi (a+b+c) Oba (a+b+c) Ağıl (a+b+c)
(7-a) Carina Ület (Gemi) Otağ (Oba) Yılkı (Ağıl)
(7-b) Puppis Kayık (Gemi) Çadır (Oba) Alaçık (Ağıl)
(7-c) Vela Yelken (Gemi) Sancak (Oba) Sayvan (Ağıl)
8* Aries Koç Koçkar Kuzu
9 Auriga Sürücü Kağnı Kağnı
10 Boötes Güder Sığırtmaç Çekirge
11 Caelum Arda Övendire Üvendire
12 Camelopardus Deve Beserek Buğra
13* Cancer Yengeç Yengeç Yengeç
14 Canes Venatici Avköpekleri Sansar Ars
15 Canis Major Köpek Köpek Köpek
16 Canis Minor Sırtlan Sırtlan Barak
17* Capricornus Keçi Oğlak Serke
18 Cassiopeia Ece Yarasa Saksağan
19 Centaurus Susur Kömüş Argumak
20 Cepheus Ede Döven Düven
21 Cetus Arat Yağna Yanga
22 Chamaeleon Barrak Çekelez Değin
23 Circinus Yezbe Çepen Boynuz
24 Columba Güvercin Güvercin Güvercin
25 Coma Berenices Belik Yapağı Tuğ
26 Corona Australis Kalpak Papak Kalpak
27 Corona Borealis Börk Takağ Takav
28 Corvus Karga Karga Kuzgun
29 Crater Kap Tas Bakraç
30 Crux Küpe Dibek Eyer
31 Cygnus Kuğu Suna Suna
32 Delphinus Irgay Çöğür Kopuz
33 Dorado Kılıçbalığı Kılıç Tiğ
34 Draco Ebren Duşak Bukağı
35 Equuleus Tay Yabu Kulan
36 Eridanus Irmak Yılan Kıvrığ
37 Fornax Ocak Bulka Kotak
38* Gemini İkizler Güreşmen Güreşçiler
39 Grus Turna Turna Uğu
40 Hercules Yiğit Alp Batur
41 Horologium Güngen Topuz Balta
42 Hydra Suyılanı Okruk Örk
43 Hydrus Tırtıl Sülemen Orak
44 Indus Kam Korak Örs
45 Lacerta Kıvraşıl Geleni Geleği
46* Leo Arslan Arslan Tonga
47 Leo Minor Pars Kaplan Kaplan
48 Lepus Tavşan Koban Koyar
49* Libra Tartı Kesil Ülgü
50 Lupus Kurt Kaskır Böri
51 Lynx Vaşak Öşek Üşek
52 Lyra Çalgı Gizek Iklığ
53 Mensa Dirgi Beşik Sadak
54 Microscopium Gözgü Karağı Söğe
55 Monoceros Sığın Sığın Maral
56 Musca Sinek Bolat Arı
57 Norma Bölcek Bıçkı Bazalak
58 Octans Umcur Öreke Kirmen
59 Ophiuchus Yılancı Taran(çı) Tınaz
60 Orion Avcı Çığırtkan Batur
61 Pavo Sülün Köküş Bulla
62 Pegasus At Yunt Aygır
63 Perseus Güvey Dorum Torum
64 Phoenix Kongrul Doğan Sungur
65 Pictor Boyaç Köten Saban
66* Pisces Balıklar Balık Balık
67 Piscis Austrinus Sazan Gördek Gördek
68 Pyxis Düzeç Süngü Kargı
69 Reticulum Ağ Kaplumbağa Bağa
70 Sagitta Ok Ok Yatağan
71* Sagittarius Yay Yay Yay
72* Scorpius Çayan Çadan Kuçık
73 Sculptor Bediz Balbal Dirgen
74 Scutum Kalkan Kalkan Dumru
75 Serpens (a+b) Yılan (a+b) Kosa (a+b) Tırpan (a+b)
(75-a) Serpens Caput Yılan (Baş) Bıçak (Kosa) Bıçak (Tırpan)
(75-b) Serpens Cauda Yılan (Kuyruk) Sap (Kosa) Sap (Tırpan)
76 ***tans Üğe Çiten Çeten
77* Taurus Boğa Boğa Ut
78 Telescopium Bakaç Tarak Kaşağı
79 Triangulum Umbal Kızak Tokurcun
80 Triangulum Australe Üy Yaba Yaba
81 Tucana Turgay Üğü Uğu
82 Ursa Major Ayı Geyik Yettegen
83 Ursa Minor Biçin Arkar Kömük
84* Virgo Erden Buğday Başak
85 Volans Uçanbalık Kelebek Kelebek
86 Vulpecula Tilki Tilki Tilki
* : 12 ÜKEK (12 Burç)
• Samanyolu: GÖKYOLU, ORDUYOLU
• Kutup Yıldızı: DEMİRKAZIK, ALTINKAZIK
Uyarlama Sütunu birebir çeviri olmayıp, kimi durumlarda yalnızca benzetme yapılmıştır.
Geleneksel Sütunu ise derlemelerden yararlanılarak oluşturulmuştur.
GÖKBİLİM TERİMLERİ
Terim Türkçe
Asteroit UZATAŞI
Meteorit GÖKTAŞI
Meteor, Şahap AĞANTAŞ, AĞMA
Planetoid GEZENÇE, ÜRGEL
Burç ÜKEK
Komet, Kuyrukluyıldız AĞARCA
Pulsar ATARCA
Kosmos , Kainat EVREN
Hava KALIĞ
Terimler örnek olarak verilmiştir. Çoğaltılabilir.
GÖK NESNELERİNDE KULLANILABİLECEK SÖYLENCESEL KİŞİLER
KİREY HAN MANAS HAN YOLOY HAN BAYDU HAN SEVİNÇ HAN BUKA HAN OLCA HAN
ATLI HAN ATSIZ HAN KUYUK HAN ULUĞ HAN TELİM HAN BEKİTMİŞ HAN SEMETEY HAN
KUZAR HAN DİRSE HAN KOŞAY HAN AGAY HAN TÖRÜNGEY TÖŞTÜK KUBAYKO
KÜBEK MANGUS KOZAN MİŞEK KUSKUN DÜLEK TARGIN
SOGOTOH DUDAR KENÇEKE KARAÇUK BODONÇAR ALANKOVA KANIKAY
BEGİL UŞUN KEREDE YESTEY TARAKAY PERGEN KÖKÜL
YAZHAN KIŞHAN AKHAN ORHAN KURHAN KUZHAN TAŞHAN
İsimler örnek olarak verilmiştir. Çoğaltılabilir.
GÖK NESNELERİNDE KULLANILABİLECEK ANDIK TÜRLERİ
OLAK ÇEBİŞ ŞAKIR LAÇIN ZAGALMA TOĞURTKA BUDAN
BOZAK BAKLAN BOZGAP KÖYKENEK TURUMTAY KIRGU KARÇIGAY
KÖÇKEN BUĞDAYIK KUMAYIK ANCAZ YAĞALBAY ŞUNKAR TOĞANAK
BAYGU TURGU İTELGÜ TOYGUN ÖTLEĞEN KULA DAYLAK
MAYA KÖDEK DÜVE TÖLNEK TORAY KÜRTÜK ÇARAĞAN
İsimler örnek olarak verilmiştir. Çoğaltılabilir.
GÖK NESNELERİNDE KULLANILABİLECEK BOY ADLARI
AGIS BÜRCEN ELTEKE KIDIK KÜYÜS SAYAK TOK
AKI CAPALAG ESTİ KIR LAKAY SEBE TOKABAY
AKMAN CEKEY EYÜGE KIRA MADIR SELMEK TOKAÇ
AKTAZ CELDEN GELE KIRIK MADYAR SENRİK TOKALAK
ALAÇ CİRİK GEYNE KIŞAK MANGIT SIBAK TOKAY
ALAKÇIN CUMART GÖKLEN KIYAK MANGITAY SIBAN TOKMAK
ALAN CUMUK İDEGER KIYAT MASAK SIYKIM TOKMAN
ALAŞA CURU İLDET KİNEGES MASKAR SOĞ TOKPAK
ALMAT CUVUŞ İLMEN KİNEKİ MAŞAK SOKULAK TOKSARA
AMANCUL CÜĞÜLDEK İNEY KİRDERİ MATAY SOLTU TOKUM
ANDARCAY ÇABALAK İRGE KİREYİT MAYMA SOYON TOLKAN
APPAK ÇAĞALDAK İRGİR KİSEK MERKET SOYOT TORDUŞ
ARDAY ÇAKA İRTİŞ KİSEY MILIŞ SÖYÜNDÜK TORGUL
ARGIN ÇAL İSTEK KİTE MIRIŞ SUBAK TORO
ARIK ÇALBAK İTEMKE KOLÇIK MİLTEK SUMRUK TÖKİ
ARLAT ÇALGAR KAÇ KOLDIKAY MİNÇE SUVAN TÖLEK
AS ÇALIM KAÇAN KONGI MİREKE SUVAR TÖLES
ASAK ÇALMAN KAÇAR KONGUR MİRGEK SÜKİ TÖLÖS
ASIK ÇAPRAŞTI KAÇAY KONRAT MİSİT ŞALKAL TÖNTÜRT
ATIGAY ÇALTAZ KAÇKAR KORÇU MİŞER ŞAPAK TUGABAY
AYAN ÇAPLAN KADIRŞA KOSAY MİTER ŞARAGAŞ TUMA
AYDURGAZ ÇAPTI KAĞŞAL KOTI MONAK ŞELEY TUMAN
AYIT ÇAVDUR KAKI KOY MONGULDAR ŞOR TURAN
BADANIN ÇAVGATI KALKAMAN KOYBAL MONGUŞ ŞU TUYAK
BAGIS ÇAVKAÇIK KALMAK KÖBÖK MORUN ŞUBI TÜBÜŞ
BAĞA ÇAVLAY KAMAS KÖKİM MUNDUS TABAN TÜKÜÇEY
BAKAL ÇEÇEY KAMAŞ KÖKMÜRÜN MUNGAL TABIN TÜRKÜT
BAKAY ÇEKLİ KAN KÖL MÜLGÜ TABUNAY UĞRI
BAKTI ÇEKÜY KANAY KÖLPEŞ MÜYTEN TAGAP URAN
BARABA ÇELİM KANDI KÖSÖN NAYHAN TAGAY URGU
BARGI ÇETİM KANGALAS KÖYÖ NAYMAN TAMA URKIT
BARIN ÇETTİ KANILDI KUBA NEGÜS TAMYAN URUS
BARMAK ÇIĞAL KANK KUBAN NOGAY TANA URYANKAT
BATAN ÇİBENEY KAR KUDAGAÇIN OÇU TANGDU USTU
BATAŞ ÇİĞENDİK KARABA KUMANDI OGUTUR TANIP UVANIŞ
BATRAK ÇİĞİL KARACA KUMUK ORUS TARACAK ÜLÇEKİ
BAYIS ÇİKEN KARAGA KUN OYRAT TARAKTI ÜSERGEN
BAYRAÇ ÇİLBEK KARAGAS KUNÇAY ÖTEMİŞ TARALIK YABAGU
BAYSIYIK ÇİLTEK KARAKÇI KUNDUR ÖNDÜN TARLIK YAĞMA
BEKLER ÇOLIM KARAMAN KURAMA PALAN TARTKIN YALAN
BELEK ÇOROS KARAVUL KURÇIK POLU TAYAŞ YAMANBAY
BELTİR ÇÖKÜR KARAY KURIKAN PÜRÜ TAYIT YANGAK
BERİN ÇUNKARA KARKAS KUSKAL SABAY TAZANAY YAPLAN
BERİŞ ÇUNKAY KARPIK KUVAKAN SAGAY TELENGET YARIK
BIRAŞ ÇURAN KARŞI KUVANDIK SAĞIR TELEÜT YARIM
BİYÜM ÇURTAY KASAY KUVUK SAKAR TEMEŞ YATI
BOĞACA ÇÜMEKEY KAŞ KUYAN SAKNI TENET YAVMUT
BÖRKİMEK ÇÜRÇET KAŞKAY KUYDU SALAR TENEY YEMTİ
BUÇAY DANRIK KAYDUK KUZGAN SALCIĞIT TEPTER YILTAS
BUĞANAY DAŞKI KAZAY KÜÇEY SALUK TEREKEME YOBIR
BURKAZ DAZ KELDEY KÜĞERİK SAMADIN TEYNİ YOMUT
BUSURMAN DİLİ KELESİN KÜĞÜS SAMAY TİLEV YUDAK
BUŞMAN DOYLAT KENGERME KÜLDENEN SARAR TOBOL YURMATI
BÜKECEME DUVAN KEREŞ KÜRÜME SARBAS TOBUS YURTAS
BÜKRÜ EÇİĞ KERLER KÜSÜN SART TOĞUL YÜS
BÜLER EDİGENE KETSİK KÜTKÜLEÇ SATIKAY TOĞULBAY ZARUBAY
ORDU
ÇERİ DÜZENİ
Bölük Türkçe Aşam (Urun) Birlik
Nefer ER ER –
Serjant ÇAVUŞ
(SUBAŞ)
ONBAŞI Astçavuş Onluk
YÜZBAŞI Yüzlük
BİNBAŞI Üstçavuş Binlik
Mülazım SÜYMEN YEĞMEN Astsüymen Tümen
TEĞMEN Tümen
SEĞMEN Üstsüymen Tümen
Zabit SUBAY YARBAY Astsubay Yaray
ALBAY Alay
TUĞBAY Üstsubay Tugay
General PAŞA KORPAŞA (KORBAY) Astpaşa Kurmay Komutanı
KOLPAŞA (KOLBAY) Kolordu Komutanı
ORPAŞA (ORBAY) Üstpaşa Ordu Komutanı
Mareşal ODUZ ODUZ –
NOYAN: Genelkurmay Başkanı. BAŞBUĞ: Devlet Başkanı’nın Başkomutan sıfatı.
YABGU: Devlet Başkanı.
Kolordu: Hava, Deniz, Kara kuvvetlerinin her biri.
Kurmay: Paşaların Tamamından oluşan kurul.
BARK
Yuğuk
Yuğuk Öz-Türkçe 1 Öz-Türkçe 2 KAYIN
Baba ATA ETE KAYNATA
Anne ANA ENE KAYNANA
Abi AĞA EGE KAYINAĞA
Abla ABA / APA EZE KAYINAPA
Büyükbaba DEDE EDE KAYINEDE
Büyükanne NİNE EBE KAYINEBE
Amca AKA ESE KAYINAKA
Hala ALA EME KAYINALA
Dayı AŞA EKE KAYNAŞA
Teyze AÇA ECE / EÇE KAYNAÇA
Kız kardeş İĞİ BEÇE KAYINİĞİ
Erkek Kardeş İNİ BEŞE KAYINİNİ
Kayınhemşire BALDIZ GÖRÜM (GÖRÜMCE)
Kayınbirader SALDIZ YÖRÜM (YÖRÜMCE)
Kız Evlat ÜĞÜL ÜĞLEN
Erkek Evlat OĞUL OĞLAN
Adam: ERKEK / GİŞİ, Kadın: EŞKEK / DİŞİ
SAYILAR
SAYILAR
Sayı Asya-1 Asya-2 Karşılık
1 BİR
2 İKİ
3 ÜÇ
4 DÖRT
5 BEŞ
6 ALTI
7 YEDİ
8 SEKİZ
9 DOKUZ
10 ON
20 YİRMİ İKEN İĞMİŞ
30 OTUZ ÜŞEN ÜÇMÜŞ
40 KIRK DÖRDEN DÖRTMÜŞ
50 ELLİ BEŞEN BEŞMİŞ
60 ALTMIŞ ALTAN ALTMIŞ
70 YETMİŞ YEDEN YETMİŞ
80 SEKSEN SEKSEN SEKMİŞ
90 DOKSAN DOKSAN DOĞMUŞ
100 YÜZ
1.000 BİN
10.000 TÜMEN Onbin
100.000 BÜTEN Yüzbin
1.000.0000 ÜSTEN Milyon
1.000.000.000 TÜKEN Milyar
DERLEMELER
BAZI SÖYLENCE KİŞİLERİ
No. Tanrı Nitelik
1 OĞUZ HAN Türklerin atası olan söylence kahramanı yiğit.
2 BULCA HAN Türklerin ilk atası olan kağan.
3 ALINCA HAN Türklerin atası.
4 KUZAR HAN Hazar boyunun kurucusu ve Azerilerin atası söylence kahramanı.
5 ALAŞ HAN Kırgız boyunun kurucusu ve Kırgızların atası.
6 GILGAMIŞ HAN Efsanevi Sümer hakanı. Ölümsüzlüğü aramıştır.
7 ALPAMIŞ HAN Söylence kahramanı. Atının adı BAYŞUBAR’dır.
8 MANAS HAN Kırgız söylence kahramanı.
9 TÖRÜNGEY HAN İlk insan. Adem.
10 OR HAN Ordağ’da yaşayan bir hakan.
11 KUR HAN (KÜR HAN) Kurdağ’da yaşayan bir hakan.
12 KUZ HAN Kuzdağ’da yaşayan bir hakan.
13 TAŞ HAN Bir söylence kahramanı.
Türk destanları, masallar, Dede Korkut Öyküleri incelenerek daha fazla isim derlenebilir.
TANRI ADLARI VE ÖZELLİKLERİ
No. Tanrı Nitelik Eşey
1 ÜLGEN HAN (ÜLKEN HAN) Baş Tanrı. Yaratıcı. Mutlak üstünlüğü vardır. E
2 KAYRA HAN İyilik Tanrısı. Gökyüzünde yaşar. E
3 ERLİK HAN (YERLEG HAN) Kötülük Tanrısı. Yeraltında yaşar. E
4 AYIĞ HAN (AYIK HAN) İnsanlardan ve diğer canlılardan sorumlu Tanrı. E
5 ZADA HAN (YADA HAN) Rüzgar ve fırtına Tanrısı. 13 rüzgarın kesiştiği yerde yaşar. E
6 YAYIK HAN (CAYIK HAN) Irmak ve Göl Tanrısı. 17 ırmağın kavuştuğu yerde yaşar. E
7 TALAY HAN (DALAY HAN) Okyanus ve deniz Tanrısı. 19 denizin birleştiği yerde yaşar. E
8 UMAY HAN (OMAY HAN) İyilik ve Yaşam Tanrıçası. Doğacak bebeklere can verir. D
9 ALTAN HAN (ALTAY HAN) Altın Dağı korur ve orada oturur. Doğa’nın koruyucusudur. E
10 KÜBEY HAN Doğum ve Çocuk Tanrıçasıdır. Çocukların koruyucusudur. K
11 ANDAR HAN Ateş Tanrısıdır. Ateşi korur, bazen yangınlara sebep olur. E
12 USAN HAN Su Tanrısıdır. Suların temizliği ve bolluğundan sorumludur. E
13 CEDEY HAN Yedi köpeğiyle Altın Dağ’ı ve oraya giden yolun korur. E
14 OKTO HAN Dağ Tanrısıdır. Dağları ve orada yaşayan canlıları korur. E
15 SUYLA HAN İnsanların koruyucusudur. Işık Tanrısı. E
16 TEMÜR HAN (TEMİR HAN) Demir madenlerini, demirci ocaklarını ve demircileri korur. E
17 TATAY HAN (TATA HAN) Kasırga ve fırtına Tanrısıdır. Kasırgalara sebep olur. E
18 AYNA HAN (AYINA HAN) Kargaşa Tanrısı. Yeraltında yaşar. E
19 BUNCAK HAN (BUNÇAK HAN) Kayra Han’ın sarayına giden yolu koruyan iki bekçiden biridir. E
20 BUSULHAN (BUZUL HAN) Kayra Han’ın sarayına giden yolu koruyan diğer bekçidir. E
21 ANCASIN HAN Şimşek ve yıldırım Tanrısıdır. E
22 AYZIT HAN (AYIĞSIT HAN) Aşk ve Güzellik Tanrıçasıdır. Güzellikleri yaratır. K
23 ERDENEY HAN Haber Tanrısı. Tanrıların haberlerini insanlara iletir. K
24 ALAS HAN (ALAZ HAN) Hayvanların Tanrısıdır. Evcil hayvanları korur. E
25 AYAZ HAN Soğuk Tanrısıdır. Soğuk havaya neden olur. E
26 SATILAY HAN Hastalık ve fesat Tanrıçasıdır. İntiharlara sebebiyet verir. K
27 SABIRAY HAN Yazgı Tanrısı. İnsan ruhları hakkında karar verir. E
28 ERKLİĞ HAN Yıldızlardan, göktaşlarından ve gök nesnelerinden sorumludur. E
29 İRLE HAN Ölüler ve Ölüm Tanrısı. Yeraltında yaşar. E
30 TOYAR HAN Yazgı Tanrısı. İnsanların yazgılarını belirler. E
31 GÖLPÖN HAN Koyunların koruyucu Tanrısı. E
32 KAMBAR HAN Atların koruyucusu olan Tanrı. E
33 GAŞIT HAN Kısmet Tanrısı. Bolluk ve bereket verir. E
34 ORANGAY HAN Bazı canlıları yaratan bir Tanrı. E
35 OYMON HAN Ocak ve ateş Tanrıçası. K
36 OYSUL HAN Develerin koruyucusu olan Tanrı. E
37 SUVOLTA HAN Yaşam ağacının koruyucusu olan Tanrıça. K
38 TAYÇI HAN Boğaların koruyucu Tanrısı. E
39 KATAY HAN Deprem Tanrısı. 40 boynuzlu boğasıyla deprem oluşturur. E
40 ÖZEN HAN (ÖSEN HAN) İnsanların ruhlarını alan Tanrı. E
41 YAZ HAN (YAY HAN) Yaz mevsiminin Tanrısı. E
42 KIŞ HAN Kış mevsiminin Tanrısı. E
43 AK HAN (AKRA HAN) İyilik Tanrısı. Akdeniz’de yaşar. E
44 KARA HAN Kötülük Tanrısı. Karadeniz’de yaşar. E
HAN yerine dişil Tanrılara ENE (ANA) eklenebilir. Tümüne ise TOYUN eklenebilir.
Diğer Tanrı adları bulunarak liste genişletilebilir.
BAZI SÖYLENCE ÖĞELERİ
No. Nitelik
1 ABRA VE YUTPA Yeraltında yaşayan ve ejdere benzeyen devasa iki yılan.
2 ALBIS Cadı. Albastı’ya neden olan kızıl renkli kötü varlık. Alkarısı.
3 ARAT (ARAĞIT) Baykal gölünde yaşadığına inanılan efsanevi devasa balık.
4 BARAK Efsanevi bir köpek türü.
5 BENGİSU Ab-ı Hayat. Ölümsüzlük İksiri.
6 ÇOR Cin. Gözle görülemeyen, ateşten yaratılmış varlık.
7 IS (İYE) Sahip. Koruyucu ruh. Orman İye’si, Ağaç İye’si, Su İye’si gibi…
8 KAMOS Kabus. Kabusa neden olan kötü ruh.
9 KONGRUL KUŞU Anka kuşu. Doğaüstü nitelikleri olan kızıl renkli devasa kuş.
10 ÖKSÖKÖ (SEMRÜK) Çift başlı kartal.
11 TAŞŞA (TAŞSA) Kel kahraman. Gücünü kelliğinden alır.
12 TEPEGÖZ Tek gözlü dev.
13 TİN (YULA) Ruh. İnsanın varlığının somut olmayan kısmı.
14 ULU KAYIN (BAY TEREK) Yerle göğü birbirine bağlayan yaşam ağacı.
15 YADA (CADA) TAŞI Büyü taşı. Türk mitolojisinde yağmur yağdıran sihirli taş.
16 YALMAVUZ (CALMAĞUS) Dev. Çok büyük masal yaratığı.
17 YELBEĞEN (CELBEĞEN) Dev. Çok büyük masal yaratığı.
Tüm düşünsel ve ekinçsel ürünler taranarak dizgeli bir sözlük oluşturulmalıdır.
TÜRK ÜLKELERİ
Ulus Dil Yurt Kendi Dillerindeki Ad
TÜRK TÜRKÇE TÜRKİYE
HAZAR (AZER) HAZARCA (AZERCE) HAZARYA (AZERİYE) Azer
KIRGIZ KIRGIZCA KIRGIZYA
KAZAK KAZAKÇA KAZAKYA
TÜRKMEN TÜRKMENCE TÜRKMENİYE
ÖZBEK ÖZBEKÇE ÖZBEKİYE Uzbek
MOĞOL MOĞOLCA MOĞOLYA Halha
MACAR MACARCA MACARYA Hungar
TATAR TATARCA TATARYA
ÇUVAŞ ÇUVAŞÇA ÇUVAŞYA Çavaşla
YAKUT YAKUTÇA YAKUTYA Saha
BAŞKIRT (BAŞKURT) BAŞKIRTÇA (BAŞKURTÇA) BAŞKIRTYA (BAŞKURTYA)
GAGAVUZ GAGAVUZCA GAGAVUZYA Gagaus
UYGUR BURYATÇA BURYATYA
BURYAT UYGURCA UYGURYA
KALMIK (KALMUK) KALMIKÇA (KALMUKÇA) KALMIKYA (KALMUKYA)
BALKAR (MALKAR) BALKARCA (MALKARCA) BALKARYA (MALKARYA) Tavlu
TUVA TUVACA TUVAYA Toba
HAKAS HAKASÇA HAKASYA
BOŞNAK BOŞNAKÇA BOŞNAKYA
KARAÇAY KARAÇAYCA KARAÇAYA
KARAKALPAK KARAKALPAKÇA KARAKALPAKYA
KIRIM KIRIMCA KIRIMYA
ALTAY ALTAYCA ALTAYA
Devlet veya Özerk Devlet statüsündeki ülkeler. Ulus adlarının sonuna -LAR eki getirilebilir.
Lütfen
Bu E-Kitabı Tüm Tanıdıklarınıza E-Mail İle Gönderin!
Sosyal Sitelerde ve Forumlarda Paylaşın!
Çok Fazla Sayıda Kişiye Ulaşmasını Sağlayın!
Esenikler bütün söydaşlara
Lütfan sitenizde Şu yabancı sözcüklerin yerine öz türkçe eşit sözcüklerini kullaniz :
Cevab =yanıt
İsim = ad
Türkçesi Olmayan, Kanın’da Genlerin’de Kromozomların’da Türk Yapısı Olmayan Kalabalıklar Her Daim Ancak Ses ve Görüntü Kirliliği Yaparlar!
Türkler Her Daim Tek Tanrı İnancına Nail Olmuşlardır!
Hint Avatarları İle, Tabii Mevzulara Verilen İsimleri Çok Tanrılık İle Kıyaslamaya Çalışan Neron Yoksunu Kalabalıklar!!
Ancak İnsanların Zamanlarını Çalarsınız! Başka Birşey Olmaz!..